زیستشناسی پایه یازدهم تجربی از جمله دروس مهم برای داوطلبین رشته تجربی است. این درس، مطالب متنوعی را شامل میشود و یادگیری آن برای موفقیت در کنکور تجربی ضروری است.
انسان هوشمند از دیرباز همواره به دنبال این بوده که بداند چه سیستمی در بدنش جاری می باشد. چگونه درد را احساس میکند، صدا را میشنود، حرکت میکند و مثالهای دیگری که همه بیانکننده کارایی بدن انسان میباشد. از طرفی تعامل بین انسان و گیاه، دانشمندان را وا داشته است تا درباره چرخه حیات گیاهان نیز تحقیق کنند. همه این مباحث در درسی به نام زیستشناسی بررسی میشود.
دانشآموزان رشته تجربی در مقطع یازدهم با درس زیستشناسی آشنا خواهند شد که دربرگیرنده فصول بسیار مهمی است که بیشتر آنها پیش نیاز پایه دوازدهم میباشند. پس تسلط بر این بخشها بسیار واجب بوده و بر درصد موفقیت شما میافزاید.
زیستشناسی پایه یازدهم تجربی شامل سر فصلهای زیر میباشد:
فهرست مطالب
فصل اول زیستشناسی پایه یازدهم: تنظیم عصبی
مغز انسان همواره به عنوان پیچیدهترین سیستم بدن نامگذاری شده است و در واقع پادشاه دیگر دستگاههای بدن میباشد. مغز دستور میدهد که بخوابیم یا نخوابیم، بخوریم یا نخوریم و… اما خود این ارگان به تنهایی نمیتواند با سایر نقاط بدن ارتباط برقرار کند. پس قطعا باید راه ارتباطی بین مغز و دیگر عناصر وجود داشته باشد. این ارتباط با رشتههای عصبی امکان پذیر است. دانشآموز عزیز، شما در این فصل با عملکرد مغز، نخاع و انواعی از ارتباطات بین این دو بخش با سایر نقاط بدن آشنا خواهید شد.
فصل دوم زیستشناسی پایه یازدهم: حواس
تا به حال با خود فکر کردهاید که چگونه متن این صفحه را مطالعه میکنید؟ چگونه صدای اطرافیان خود را میشنوید و در صورت لزوم به آنها پاسخ میدهید؟ چه چیزی باعث میشود که شما درد را حس بکنید؟ در واقع، بدن همواره در حال دریافت اطلاعات پیرامون خود و تجزیه و تحلیل آنها میباشد تا بتواند بهترین پاسخ را به محرکها داشته باشد. دریافت اطلاعات توسط گیرندهها انجام میشود. گیرندهها به صورت تخصصی عمل کرده و اینگونه نیست که فرضا گیرنده درد و فشار یکسان باشند. همین تخصص باعث همتایی سیستم بدن انسان شده است. شما در این فصل با سه بخش گیرندههای حسی، حواس ویژه و گیرندههای حسی جانوران آشنا خواهید شد.
فصل سوم زیستشناسی پایه یازدهم: دستگاه حرکتی
تصور زندگی بدون داشتن دست و پا طاقتفرسا است. اکثر کارهای ما با حرکت انجام میشود. بدون حرکت، زندگی معنی پیدا نمیکند. ولی پیشرفت تکنولوژی و علوم مختلف باعث شده که بسیاری از افراد کمتوان و معلول بتوانند با استفاده از اعضای مصنوعی به زندگی خود بازگردند. اما فرایند حرکت چگونه انجام میشود؟ ماهیچهها، استخوانها و مفاصل در حرکت چه نقشی دارند؟ عمل انقباض چگونه انجام میشود؟ دانشآموز گرامی شما در این فصل با استخوان و اسکلت و ماهیچه و حرکت آشنا خواهید شد. به امید اینکه پس از مطالعه این بخش، قدر حرکت را بیشتر بدانید!
فصل چهارم زیستشناسی پایه یازدهم: تنظیم شیمیایی
همه ما با واژه هورمون آشنا هستیم. ولی ممکن است با مکانیسم دقیق آن در بدن آشنایی نداشته باشیم. در واقع در بدن انسان دو نوع سیستم تنظیمی وجود دارد: تنظیم عصبی وتنظیم هورمونی. با تنظیم عصبی در فصل اول آشنا شدهاید. و حالا تنظیم شیمیایی!
هورمونها یکی از مهمترین سیستمهای بدن میباشند. طوری که مقدار بسیار کمی از آنها عملکرد بدن شما را تا مدتها تغییر میدهد. هورمون به زبان ساده مادهای است که پیامی را منتقل به سلول هدف خود میرساند. به طور مثال رشد استخوانهای شما به هورمون وابسته است. هورمونها انواع مختلفی دارند. شما در این بخش با ارتباط شیمیایی و غدد درون ریز آشنا خواهید شد.
مطالعه این مقاله پیشنهاد میشود:
فصل پنجم زیستشناسی پایه یازدهم: ایمنی
دنیای اطراف ما سرشار از عوامل بیماریزا میباشد که تعدادی از آنها مرگبار بوده و تعدادی از آنها ضعیف میباشند. اما بدن ما یک مکانیسم بسیار قدرتمند تحت عنوان سیستم ایمنی داراست که حتی میتواند میکروارگانیسمهای مرگبار را نیز نابود کند. ولی ممکن است این جانداران به هر دلیلی از سد سیستم ایمنی نفوذ کرده و بیمار شویم. حتی ممکن است خود سیستم ایمنی دچار مشکل شده و به سلولهای غیر بیگانه بدن حملهور شود. همانند بیماری MS که کم و بیش همه ما با آن آشنا هستیم. به هر حال با همه کم و کاستیها، سیستم ایمنی ما را از بسیاری از بیماریها حفظ کرده است. عمل حفاظت ممکن است توسط اندامهایی مثل پوست یا توسط سلولهایی مثل لنفوسیتها انجام شود. شما در این فصل با نخستین خط دفاعی، دومین خط دفاعی و سومین خط دفاعی آشنا خواهید شد.
فصل ششم: تقسیم یاخته
در زندگی روزمره، ممکن است که پوست شما دچار بریدگی شود. پس از گذشت چند روز متوجه میشوید که زخم شما التیام یافته و بازسازی شده است. اما چگونه؟ چه مکانیسمی باعث ایجاد سلولهای جدید در آن ناحیه شده است. بدن دارای دو نوع تقسیم میباشد؛ تقسیم میتوز و میوز. تقسیم میوز در سلولهای جنسی برای تولید نسل و تقسیم میتوز برای اعمالی مثل بازسازی انجام میشود. تقسیم کروموزومها در این دو نوع تقسیم کاملا متفاوت میباشد و همین تفاوت باعث بقای نسل انسان شده است. این تقسیم با استفاده از عوامل مختلف و تحت اثر مراحل متفاوتی انجام پذیر است. شما در این فصل با کروموزومها، میتوز و میوز آشنا خواهید شد.
فصل هفتم زیستشناسی پایه یازدهم: تولید مثل
تولید مثل، از مهمترین مسائل جهان میباشد که حتی سیاستگذاریهای مختلفی در اینباره انجام شده است. جمعیت زیاد یا کم یک جامعه بر روی قدرت آن تاثیرگذار میباشد. جدا از این بحث، تولید مثل یکی از پیچیدهترین فرآیندهای زیستی میباشد. انواعی از تولید مثل جنسی و غیر جنسی وجود دارد که در پایه دهم مقداری با آن آشنا شدهاید. تولید مثل نیازمند شرایط مهمی میباشد و نحوه این عمل در موجودات مختلف با یکدیگر متفاوت است. شما در این فصل به طور تخصصی با فرایند تولید مثل انسان آشنا خواهید شد. به یاد داشته باشید که این فصل یکی از مهمترین مباحث تست خیز کنکور میباشد پس به سادگی از کنار آن نگذرید.
فصل هشتم: تولید مثل نهاندانگان
در قدم اول باید بدانید که نهاندانگان تنها گونه گیاهی هستند که گل تولید میکنند و پهنه گستردهای از زمین را به خود اختصاص میدهند. گلها و میوههای گیاهان نیز تحت تاثیر دو نوع تولید مثل جنسی و غیر جنسی تولید میشود. مکانیسم این فرآیندها برای انسان بسیار مهم میباشد. چون که بسیاری از غذاهای انسان از گیاهان به دست آمده و به نحوی زندگی انسان بهطور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر گیاهان قرار گرفته است. اطلاع درباره این فرآیندها به انسانها کمک میکند تا بتواند با استفاده از مهندسی ژنتیک و مهندسی کشاورزی، تولیدات را افزایش دهند. دانش آموز عزیز شما در این فصل با تولید مثل جنسی و غیر جنسی گیاهان و همینطور عوامل حفاظت گیاهان آشنا خواهید شد.
فصل نهم زیستشناسی پایه یازدهم: پاسخ گیاهان به محرک
اکثریت ما با گل قهر روبهرو شدهایم. واکنش این گیاه در برابر لمس شدن بسیار جالب است! لمس شدن برای این گیاه نوعی محرک محسوب میشود. همانطور که بدن انسان در برابر محرکهای مختلف از خود واکنش نشان میدهد، ساختار گیاهی نیز به محرکها پاسخ میدهد. به طور مثال گیاهان به سمت نور مایل میشوند. این اعمال تحت تاثیر مواد مختلفی مثل سیتوکینین، اکسین، جیبرلین و… انجام میشود. حتی گیاهان نیز به عوامل بیماریزا واکنش نشان داده و از خود محافظت میکنند. شما در این فصل با انواعی از هورمونهای گیاهی و پاسخ به محیط آشنا خواهید شد.