سادگی و وضوح معنایی اصل پارتو تعجیبآور است. قانون ۲۰/۸۰ نه فقط در موقعیتهای اقتصادی بلکه در حوزههای مالی، روابط اجتماعی و امور شخصی، عادات خرج کردنهای فردی و به طور کلی در توزیع ثروت قابل استفاده خواهد بود. این قاعده حکمی مشخص است و نمیتوان از آن به عنوان یک فرمول یا قانون سختِ ریاضی یاد کرد. قانون بیست هشتاد روابط بین علت و معلول را مشخص میکند.
فهرست مطالب
اصل پارتو (قانون ۸۰/۲۰) چیست؟
در اوایل قرن بیستم و برای اولین بار اصل پارتو برای توزیع ثروت عادلانه در اقتصاد کلان ایتالیا مورد استفاده قرار گرفت. ویلفردو پارتو، اقتصاددان ایتالیایی در سال ۱۹۰۶ برای نخستین بار این قانون را شناسایی و معرفی کرد. پارتو اذعان نمود که ۸۰ درصد از ثروت در کشور ایتالیا تنها متعلق به ۲۰ درصد از جمعیت این کشور است.
دکتر جوزف جوران، یکی از برجستهترین اشخاص در سال ۱۹۴۰ از قانون ۸۰-۲۰ به عنوان یکی از مهمترین قواعد در زمینه کنترل کیفیت تولید محصولات تجاری یاد کرد. دکتر جوزف جوران معتقد بود که بیش از ۸۰ درصد عیوب محصولات ناشی از وجود ۲۰درصد مشکل در بخش تولید است. با کاهش ۲۰ درصدی مشکلات تولیدی میتوان علاوه بر افزایش کیفیت محصولات شاید رشد و ترقی کسب و کارهای تجاری بود. جوران از این پدیده با عنوان درصد کم اما حیاتی، یاد میکرد.
بهترین زمان برای اجرای اصل پارتو چگونه مشخص میشود؟
۸۰% از نتایج ناشی از ۲۰% از اعمال هستند! عدم تعادل ورودیها و خروجی است همان چیزی است که به عنوان قانون ۲۰ _ ۸۰ در سراسر جهان شناخته میشود. هر چند که این نسبت یعنی ۲۰ به ۸۰ همیشه و در هر شرایطی نیز دقیق نخواهد بود. چند مثال ساده:
⦁ تنها ۲۰% از مشتریان تشکیل دهنده ۸۰% سود شرکت هستند.
⦁ ۲۰% از باگهای نرمافزار باعث ۸۰% خرابیهای آن میشود.
⦁ ۲۰% بیماران ۸۰% از هزینههای مراقبت بهداشتی را تشکیل میدهند.
⦁ بیش از ۴۸ برنامه در موبایل وجود دارد اما در ۸۰% مواقع تنها از ۸ برنامه استفاده میکنیم.
اصل پارتو بیان میکند که میتوان منبع یک مشکل را به دو بخش یا دو محور (موانع محدود و موانع نامحدود) تقسیم کرد. در نمودار پارتو زمانی که موقعیت و فرصت تشخیص علت فرا میرسد، باید به دنبال موانع محدود اما مؤثر بگردیم. با طبقهبندی عوامل مؤثر در ایجاد مشکل میتوان به سرعت اصلیترین علت داشتن خروجی نامناسب را یافت.
بررسی مزایا و معایب اصل پارتو
معایب، اصل ۲۰ / ۸۰ بر اساس مشاهدات پارتو صادق است اما اینیه معنی درست بودن همیشگی این قاعده نیست. به طور مثال ۳۰ درصد از نیروی کار که برابر با ۳۰ نفر از ۱۰۰ نفر کارگر است، میتواند تشکیل دهنده ۶۰ درصد خروجی تولید باشد. اما بر اساس این اصل ممکن است دیگر کارگران علی رغم داشتن فعالیتهای مشخص، مولد نباشند.
مزایا، دلایل عملی مشخصی برای اعمال این اصل وجود دارد. اصل پارتو به طور معمول تعیینکننده این موضوع است که باید به چه کسی پاداش دهید یا چه مشکلی را اصلاح کنید. به طور مثال بر اساس این اصل میتوان گفت که گاهی ۸۰ درصد مشکلات طراحی یک خودرو که منجر به بروز تصادفات میشود، تنها ناشی از ۲۰ درصد ایرادات طراحی است. قانون پارتو “راهنمای نحوه تخصیص کارآمد منابع” است.
جمعبندی
یک فرآیند تولید ۲۵ مرحلهای را در نظر بگیرید. ۶۵ درصد از کل ضایعات تولیدی در این فرآیند ناشی از ۵ مرحله تولید است! در صورتی که به درک مناسبی از اصل پارتو رسیده باشید، متوجه خواهید شد که این اصل در عین سادگی نمایش دهنده انبوهی از دادهها، مشکلات و حقایق است. اصل پارتو با نمایش مؤثرترین عوامل از بزرگترین تا کوچکترین عامل، تعیینکننده عوامل مهم در بروز یک یا چند مشکل است.