رشته مهندسی شهرسازی، در حقیقت به معنای مداخله و تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان شهرها است. در کتب درسی دانشگاهی آمده‌است که مجموعه‌ی روش‌ها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیله آن شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد.
یا در عبارتی دیگر می‌توان گفت: مطالعهٔ طرح‌ریزی و توسعه شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ‌گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
در کل رشته مهندسی شهرسازی برای بالا رفتن کیفیت زندگی افراد به وجود آمده است. هدف از تربیت متخصصین شهرسازی بهبود و پیشرفت وضعیت شهری برای ساکنین شهرهاست.
این رشته مناسب چه افرادی است؟
این رشته مناسب کسانی است که به دو رشته هنر و ریاضی علاقه دارند. دروس رشته مهندسی شهرسازی ترکیبی از رشته‌های متفاوت است. همه این شاخه‌ها در شکل‌گیری فضای شهری تاثیرگذار هستند. به همین علت رشته شهرسازی در عین تخصصی بودن به عنوان یک رشته میان رشته‌ای شناخته می‌شود. زمینه‌های گوناگون در سطوح روستایی، شهری و منطقه‌ای از یک سو و سطوح فنی، انسانی و محیطی از سوی دیگر را در بر می‌گیرد. یک شهرساز در کنار نقش خود سیاست‌گذار و هماهنگ‌کننده معماران، مهندسین عمران، اقتصاد‌دانان و جامعه‌شناسان در محیط شهری است.
قسمت اصلی دروس رشته مهندسی شهرسازی به دانشجو مهارت برنامه‌ریزی و طراحی فضای شهری در مقیاس‌های مختلف را به صورت تئوری و عملی آموزش می‌دهند. در کنار این مباحث، سه دسته دروس نظریات توضیحی، شناخت کمی و عددی و مهارت‌های بیان تصویری و نقشه‌برداری به مهندس شهرساز در شناخت شهر و طراحی مناسب کمک می‌کنند.
بالا رفتن کیفیت زندگی و نیاز افراد نیاز به مهندسان شهرساز را بالا می‌برد. بنابراین خلاقیت در فضاهای شهری و منطقه‌ای باعث می‌شود که شما در جایگاه خود شخص موفقی باشید.
همان‌طور که گفته شد به علت درگیری این رشته با بحث طراحی، متقاضی تحصیل در آن بایستی تا حدودی با مبانی طراحی آشنا بوده، به این موضوع علاقه داشته و دارای ذوق و استعداد هنری باشد. در کنار آن، بایستی به مسائل اجتماعی، انسانی، اقتصادی و فنی علاقه‌مند باشد. حین تحصیل کارهای تحقیقاتی و پژوهشی فراوانی انجام دهد. همچنین افرادی که دغدغه تاثیر‌گذاری در زندگی شهری و توسعه شهر خود را دارند در این رشته به موفقیت بیشتری دست پیدا می‌کنند.
خلاقیت شما می‌تواند به خوبی این دو مهارت را کنار هم قرار دهد.
برای قبولی و موفقیت در رشته مهندسی شهرسازی چه دروسی را مطالعه کنیم؟
این رشته به عنوان یک رشته میان رشته‌ای نیازمند تمامی دروس است. برای موفقیت در آن نیاز است شما به همه دروس تسلط داشته باشید و آگاه باشید. به علت درگیر بودن با طراحی فضاهای شهری و مباحث هنری، دروس مرتبط با سواد بصری، دروس رشته هنر و دروس رشته معماری هنرستان به یقین کمک کننده خواهند بود.
از طرفی به علت نیاز به آمارگیری در فضای شهری و آمار شهری دروس ریاضیات و همچنین دروس آمار نیز بسیار کمک کننده خواهد بود. ناگفته نماند که در بخش دروس و نظریات توضیحی، تسلط به دروس تاریخ و جغرافیا، مطالعات اجتماعی و سایر دروس مشابه زمینه مناسبی برای شروع مباحث رشته شهرسازی ایجاد می‌کنند.
برای ادامه تحصیل در این رشته چه گرایشاتی وجود دارد؟
مهندسی شهرسازی ۳ گرایش برای ادامه تحصیل در ارشد دارد:
گرایش طراحی شهری: در این گرایش مقیاس کار کوچکتر شده و بیشتر به رشته معماری نزدیک می‌شود. ضمناً در گرایش طراحی شهری توجه ویژه‌ای به طراحی فضاهای شهری و اصول زیبایی شناسی آن می‌شود.
گرایش برنامه‌ریزی شهری: این گرایش در مقیاسی بزرگتر، شامل آموزش لازم جهت تهیه طرح‌های جامع شهری و مطالعات آن‌ها است.
گرایش مدیریت شهری: گرایش مذکور متخصصین اداره و توسعه فضاهایی را آموزش می‌دهد که برنامه‌ریز شهری آن‌ها را ایجاد کرده است.
فارغ‌التحصیلان در رشته مهندسی شهرسازی در چه صنایع و کارهایی می‌توانند مشغول به کار شوند؟
فارغ التحصیل رشته مهندسی شهرسازی با توجه به آموخته‌های خود، می‌تواند در نهادهای مختلف شهرسازی کشور، مانند مواردی که در زیر آمده‌اند مشغول به کار شود:
دفاتر شهرسازی و فنی شهرداری‌ها
وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌های مسکن و شهرسازی استان‌ها
کارشناسی دادگستری
دفاتر فنی جهاد کشاورزی
دفاتر مهندسین مشاور شهرسازی
سایر نهادهای مرتبط برای اجرای طرح‌های شهری کشور
همچنین شرکت‌های خصوصی و مهندسین مشاور فعال در زمینه تهیه طرح‌ها و برنامه‌های شهری، بیشتر بازار کار فارغ‌التحصیلان این رشته را تشکیل می‌دهند. در کنار آن مهندس شهرساز با قبولی در آزمون نطام مهندسی می‌تواند پروانه اشتغال به کار و حق امضا دریافت کند.
همچنینن می‌توانید با آشنایی در دروس معماری و گذراندن دوره‌های معماری در حوزه معماری نیز فعالیت کنید.
مطالعه این مقاله پیشنهاد می‌شود:
بازار کار مهندسی شهرسازی چگونه است؟
آینده بازار کار شهرسازی در ایران امیدوار کننده است. اما در حال حاضر کارها به صورت پروژه‌ای می‌باشد. آن‌ها به سختی کار ثابتی پیدا خواهد شد. اما در آینده با توجه به بالا رفتن سن بیشتر مناطق در ایران نیازمندی به خودی خود بالا خواهد رفت. بیشتر مهندسان شهرساز وارد شهرداری می‌شوند و با شهرداری همکاری می‌کنند. این کارها به صورت پروژه‌ای می‌باشد. بعد از پایان پروژه نیاز است دوباره درخواست گرفتن پروژه‌ی دیگری را داشته باشید یا به دنبال کار دیگری باشید.
حقوق و مزایای دانش‌آموختگان این رشته بسته به میزان مهارت و سابقه کاری و محل کار تعیین می‌شود. در ابتدای کار معمولا مطابق حقوق مصوب اداره کار است. البته بعد از ۳ سال دوره کاری می‌توانید براساس تخصص و تجریه خوب از هر پروژه درآمد بسیار خوبی کسب کنید. همه این فعالیت‌ها نیازمند پیگیری و پشتکار شماست.
بازار کار مهندسی شهرسازی در خارج از ایران چطور خواهد بود؟
در آمریکا و استرالیا بازار کار خوبی برای این قشر از مهندسان به وجود آمده‌است. میزان استخدام آنان بسیار بالا رفته، به صورتی که استخدام مهندسان شهرساز در آمریکا رشدی ۱۶ درصدی داشته که این رشد به طور متوسط در مشاغل دیگر حدود ۱۴ درصد است.
در استرالیا نیز میزان استخدام در این رشته رشدی ۲۶ درصدی داشته است که می‌تواند خبر خوبی برای کسانی که فکر مهاجرت در سرشان دارند باشد.
