معرفی رشته مهندسی کامپیوتر

 مهندسی کامپیوتر، یکی از رشته‌های پرطرفدار در گروه ریاضی است. امروزه با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و کاربرد گسترده‌ی آن در زندگی، جهان به سمت و سویی حرکت می کند که تا چند سال آینده، جهان از حالت نیمه مدرن به مدرن تغییر پیدا می‌کند.

بعد از سال ۱۹۳۹ و زمانی که کامپیوتر پا به عرصه گذاشت، روز به روز در زندگی روزمره‌ی بشر نقش پررنگ‌تری پیدا کرد. کامپیوتر سیستمی پیچیده و هوشمند با زبانی منحصربه فرد است که قادر است بسیاری از نیازهای ما را برطرف کند. از همان سال‌های ابتدای ساخت و طراحی کامپیوتر، نیاز جامعه به مهندس کامپیوتر برای رفع عیوب احتمالی و همچنین توسعه کاربردهای این وسیله احساس شد.

در سال  ۱۹۷۲ برای اولین بار رشته‌ای مرتبط با رایانه در دانشگاه کلیولند  ایالات متحده آمریکا تدریس شد.

با توجه به توسعه روزافزون کامپیوتر و نیاز بیشتر جامعه به مهندسین این رشته، مهندسی کامپیوتر گسترش یافت و امروزه به عنوان یکی از محبوب‌ترین شاخه‌های مهندسی در جهان به شمار می‌رود.

در این مقاله قصد داریم شما را با رشته‌ی مهندسی کامپیوتر آشنا کنیم.

واحدهای درسی رشته مهندسی کامپیوتر

مدت زمان تحصیل این رشته در مقطع کارشناسی ۴ سال است. دانشجویان باید در طول این ۴ سال، ۱۴۰ واحد درسی را پشت سر بگذارند. مهندسی کامپیوتر از دو زیرگروه تشکیل شده است.

زیرگروه اول نرم‌افزار و زیرگروه دوم سخت‌افزار است.

زیرگروه نرم‌افزار تمامی موضوعات منطق، ریاضیات، روش‌ حل مسئله و توسعه برنامه‌های کاربردی را شامل می‌شود. به بیانی دیگر بخش نرم‌افزار بخش تغییرپذیر رایانه نام برده می‌شود.

از طرفی دیگر، سخت‌افزار مجموعه‌ای از اطلاعات فنی و الکترونیکی مرتبط به کامپیوتر است. سخت‌افزار را می‌توان بخش فیزیکی و قابل لمس رایانه دانست. اجرای صحیح بخش نرم‌افزاری، مستلزم وجود سخت‌افزار در کامپیوتر است.

دو بخش سخت‌افزار و نرم‌افزار، مکمل هم هستند و در کنار هم معنی پیدا می‌کنند؛ یعنی سخت‌افزار کامپیوتر بدون حضور نرم‌افزار معنا و مفهومی نخواهد داشت.

اطلاعات واحدهای درسی این رشته به شرح زیر است:

دروس این رشته صرفا تئوری نیستند و تعدادی کارگاه و آزمایشگاه عملی نیز در میان واحدهای درسی این رشته دیده می‌شود.

از جمله آزمایشگاه‌های این رشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آزمایشگاه سیستم عامل
• آزمایشگاه پایگاه داده‌ها
• آزمایشگاه شبکه‌های کامپیوتری
• آزمایشگاه مدارهای منطقی

تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر به چه توانایی‌هایی نیاز دارد؟

دروس در بخش نرم‌افزار با مباحث ریاضیات ارتباط زیادی دارند. مسائل شاخه سخت‌افزار نیز بیش‌تر به فیزیک الکترونیک و مدارها مرتبط هستند. بنابراین دانشجویان این رشته باید پایه‌ی درسی خود را در موضوعات مرتبط با ریاضیات، فیزیک، برق و الکترونیک تقویت کنند. یکی دیگر از توانایی‌های مهم برای موفقیت در این رشته داشتن خلاقیت بالا، نظم فکری برای اجرا و طراحی هرچه بهتر پروژه‌های کامپیوتری است.

زبان انگلیسی از دیگر دروس مهم در این رشته محسوب می‌شود و تقویت هرچه بیشتر آن به شما کمک زیادی خواهد کرد؛ چراکه این رشته به مطالعه‌ی زیادی احتیاج دارد و لازم است تا شما همواره به دنبال یادگیری و مطالعه جدیدترین مسائل مرتبط به حوزه‌ی تکنولوژی باشید. با توجه به اینکه اکثر مقالات به‌روز در این حوزه به زبان انگلیسی می‌باشند، توانایی شما در درک متون انگلیسی می‌تواند بسیار کارآمد باشد.

ورود به بازار کار رشته مهندسی کامپیوتر به چه شکل است؟

شاخه‌های فعالیت برای این رشته بسیار متنوع است و محدودیتی برای فعالیت وجود ندارد. شما با انتخاب یکی از آن‌ها براساس علایق شخصی و مهارت‌های فردی، می‌توانید دانش خود را افزایش داده و وارد بازار کار شوید.

تا حد زیادی می‌توان گفت دروس دانشگاهی به تنهایی نمی‌توانند پاسخگوی شما برای ورود به بازار کار باشند. لذا شما می‌بایست با افزایش دانش شخصی و کسب تجربه، توانایی خود را به نیاز فضای کاری نزدیک کنید.

در ادامه به بررسی هر یک از شاخه‌های کاری رشته مهندسی کامپیوتر خواهیم پرداخت.

برنامه‌نویسی و طراحی وب

در ابتدا می‌خواهیم شما را با تعریفی ساده از علم برنامه‌نویسی آشنا کنیم. اگر هر پروژه کامپیوتری مثل ساخت بازی‌های کامپیوتری، طراحی نرم افزار‌های کاربردی و… را به یک مسئله برای مهندس کامپیوتر تشبیه کنیم، زبان برنامه نویسی وسیله‌ای برای انجام آن است. زبان برنامه‌نویسی طرح و حل این مسئله به زبان برنامه‌نویسی وابسته است. به کمک زبان برنامه‌نویسی ما دستوراتی را برای اجرا به سیستم رایانه منتقل می‌کنیم.

سیستم کامپیوتر توانایی درک زبان آدمی را ندارد و متخصصین این حوزه با یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی می‌توانند خواسته‌های خود را به سیستم پیچیده رایانه منتقل کنند.

یکی دیگر از شاخه‌های مهندسی کامپیوتر که امروزه محبوبیت زیادی در جامعه دارد، حوزه طراحی وب است. امروزه با توجه به ورود گسترده فضای مجازی و اینترنتی به زندگی افراد و آنلاین شدن بسیاری از امورات زندگی، طراحان وب می‌توانند جایگاه خوبی در بازار کار کسب کنند.

افراد متخصص در این حوزه باید در زمینه ذخیره اطلاعات، بازیابی و سازماندهی اطلاعات، تجزیه و تحلیل آن‌ها و حفاظت داده‌ها فعالیت داشته باشند.

شبکه کامپیوتری

با توجه به افزایش استفاده از کامپیوترهای شخصی و همچنین گسترش شبکه‌های کامپیوتری در شرکت‌ها و موسسات، خطراتی کاربران را تهدید می‌کند که رفع آن‌ها و ایمن سازی اطلاعات کامپیوتری بر عهده‌ی متخصصین امنیت اطلاعات است.

یکی از وظایف این افراد جلوگیری از بروز خطاهایی است که بعضا برای سیستم‌های رایانه‌ای پیش می‌آید.

امنیت اطلاعات در دو بخش امنیت شبکه و امنیت پایگاه داده‌ها بررسی می‌شود.

ایجاد و حفظ امنیت در بستر شبکه‌های کامپیوتری در حوزه امنیت شبکه و حفاظت و مراقبت از بانک اطلاعات در شاخه امنیت پایگاه داده قرار می‌گیرد.

هکرهای کامپیوتری سعی بر این دارند تا با سرقت اطلاعات شخصی و مهم کاربران، به سیستم آن‌ها آسیب بزنند و وظیفه مهندسین امنیت شبکه، جلوگیری از بروز این اتفاق است.

چه افرادی برای تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر مناسب هستند؟

طراحی الگوریتم و برنامه‌نویسی از مهم ترین مباحث شاخه نرم‌افزار در رشته مهندسی کامپیوتر محسوب می‌شوند. در هر دو این موارد، داشتن اطلاعات کافی از ریاضی و منطق الزامی است.

یکی دیگر از مواردی که برای مهندسین کامپیوتر ضرورت دارد، همراه بودن و آشنایی با جدید ترین فناوری‌ها و تکنولوژی‌ها در این حوزه است.

ادامه تحصیل رشته مهندسی کامپیوتر در خارج ازایران

در حال حاضر رشته مهندسی کامپیوتر، یکی از بهترین رشته‌های دانشگاهی در سراسر دنیاست. احتمال قبولی در یکی از دانشگاه‌های معتبر دنیا در صورت بالابردن سطح اطلاعات تخصصی ، تجربیات کاری و به خصوص زبان انگلیسی بسیار بالاست.

شما می‌توانید برای تحصیل در خارج از کشور در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اقدام کنید. در حال حاضر اکثر دانشگاه‌های معتبر در دنیا این رشته را ارائه می‌دهند.

رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد

در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیلان مهندسی کامپیوتر می‌توانند در یکی از شاخه‌های زیر به تحصیل مشغول شوند:

گرایش هوش مصنوعی

هوش مصنوعی یا هوش ماشینی شامل فناوری‌هایی است که هم تراز با هوش طبیعی انسان قابل برنامه‌ریزی و اجراست.

ساخت ماشین‌های هوشمند، غلط یاب کلمات در گوشی‌های هوشمند، دستیارهای صوتی و خیلی از تکنولوژی‌های دیگر که امروزه کاربرد گسترده‌ای دارند، همه و همه به کمک دانش هوش مصنوعی میسر می‌شوند.

گرایش رباتیک رشته مهندسی کامپیوتر

ساخت و طراحی ربات‌ها و گجت‌های جدید در حوزه‌ی رباتیک امکان پذیر است و دانش‌آموختگان این رشته به این کار مشغولند.

امروز این ابزارهای هوشمند جایگاه ویژه‌ای در زندگی روزمره افراد پیدا کرده‌اند.

تلفن و ساعت‌های هوشمند، ماشین‌های هوشمند، گجت‌های پوشیدنی و… همگی نمونه‌هایی از حضور علم رباتیک در زندگی انسان هستند.

معماری سیستم‌های کامپیوتری

حیطه کاری این افراد، طراحی سیستم‌های کامپیوتری، طراحی سیستم عامل، مدارهای الکترونیکی و سامانه‌های کنترلی در رایانه‌ها است.

اگر دانشجویی در مقطع لیسانس در گرایش سخت افزار تحصیل کرده باشد می‌تواند بدون گذراندن واحدهای جبرانی در این رشته مشغول به تحصیل شود.

گرایش مهندسی شبکه(IT)

وقتی چند کامپیوتر مستقل، در ارتباط با هم قرار می‌گیرند و به هم متصل می‌شوند اصطلاحا یک شبکه کامپیوتری نام می‌گیرند.

این گرایش سابقه زیادی در میان دیگر گرایشات مهندسی کامپیوتر دارد. دانشجویان محصل در این گرایش با موضوعاتی از قبیل شناخت انواع سیستم‌های توزیع شده, کارایی شبکه‌های کامپیوتری, شناخت انواع معماری در شبکه‌های کامپیوتری و … آشنا خواهند شد.

گرایش امنیت اطلاعات رشته مهندسی کامپیوتر

وظیفه اصلی متخصصین امنیت اطلاعات، بررسی داده‌ها و اطلاعات کامپیوتری و بازبینی و حفظ دقیق و ایمن آن‌ها است.

جلوگیری از در دسترس قرار گرفتن اطلاعات رایانه ای، ریکاوری سیستم‌های معیوب، مقابله با فعالیت هکرهای کامپیوتری و… همگی ازجمله فعالیت‌های این رشته است.