رشته بینایی سنجی و همه چیز درباره آن

بینایی سنجی ، علم مراقبت‌های بینایی است . در حال حاضر یک بینایی‌سنج موقعیت کاری خوبی دارد.

حوزه‌ی فعالیت رشته بینایی سنجی :

تشخیص و تصحیح عیوب انکساری (نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم) با تجویز عدسی‌های مناسب مانند عدسی‌های عینک یا لنزهای تماسی، تشخیص و تصحیح اختلالات دید دو چشمی و تنبلی چشم، تعیین بهداشت عمومی چشم و بهداشت بینایی در محیط های کار و تحصیل و دادن آموزش لازم در این زمینه بر عهده بینایی‌سنج است. همچنین تهیه و تجویز وسایل کمک بینایی مانند اکولرهای ساده، مرکب، سیستم‌های تلسکوپیک و تلویزیون‌های مداربسته برای نیمه‌بینایان و اندازه‌گیری میدان بینایی در تخصص فارغ‌التحصیلان این رشته می‌باشد.

از سوی دیگر وقتی یک بیمار به بینایی‌سنج مراجعه می‌کند متخصص این رشته پس معاینه دقیق برای تعیین اشکال های اصلی، در صورت نیاز بیمار را به متخصص مربوط اعم از چشم‌پزشک ، متخصص گوش و حلق و بینی ، متخصص داخلی یا متخصص مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد.

در مورد تفاوت کار بینایی‌سنج با چشم‌پزشک باید گفت :

علم بینایی درختی تنومند و بزرگ است؛ که دارای دو شاخه اصلی چشم‌پزشکی و بینایی‌سنجی می‌باشد. البته هر یک از این دو شاخه به شاخه‌های فرعی‌تری تقسیم می‌شوند. مثلا رشته چشم پزشکی در دوره فوق‌تخصص دارای شاخه‌های تخصصی‌تر از قبیل تخصص در زمینه جراحی پلک، فشار چشم و شبکیه می‌باشد. دو رشته چشم‌پزشکی و بینایی‌سنجی در کنار هم قرار دارند. این دو رشته در بعضی از مواقع با یکدیگر مرتبط و در بعضی از مواقع از هم مجزا هستند. مثلا تعیین نمره عینک یا تصحیح اختلالات دید در تخصص اپتومتریست است. چشم‌پزشکان در زمینه درمان بیمارهای چشم بخصوص جراحی متبحر هستند. طول این رشته 4 سال می باشد.

امکان ادامه تحصیل در رشته بینایی سنجی

فارغ التحصیلان کارشناسی بینایی سنجی  (بر اساس دفترچه کنکور ارشد علوم پزشکی 96)می توانند در رشته های زیر در مقطع ارشد ادامه تحصیل دهند:

رشته بینایی سنجی / رشته مهندسی پزشکی (بیوالکتریک) / رشته مهندسی پزشکی (زیست مواد) / رشته اپیدمیولوژی

رشته ارزیابی فناوری سلامت / رشته اقتصاد بهداشت/ رشته انفورماتیک پزشکی/ رشته آمار زیستی / رشته سلامت سالمندی

رشته علوم تشریحی / رشته فناوری اطلاعات سلامت/ رشته فیزیولوژی/ رشته فیزیک پزشکی / رشته مدیریت توانبخشی

رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی / رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی / رشته نانوتکنولوژی پزشکی / رشته زیست فناوری پزشکی / رشته رفاه اجتماعی / تاریخ علوم پزشکی / آموزش پزشکی/ برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی/ ژورنالیسم پزشکی / تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی

توانایی های لازم برای دانشجویان این رشته :

یک بینایی‌سنج باید به درس فیزیک مسلط باشد.  بخصوص به فیزیک نور علاقه‌مند باشد همچنین در طول دبیرستان درس های ریاضی و زیست‌شناسی را بخوبی فرا گرفته باشد. از نظر جسمانی نیز لازم است که از چشم‌ها و دست هایی سالم برخوردار باشد. در ضمن این رشته صبر و حوصله زیاد می‌خواهد چرا که تعیین نمره عینک یکی از سختترین کارها در علوم بینایی است و نیاز به صبر و حوصله زیاد دارد و نحوه کار نیز برای سنین مختلف متفاوت می‌باشد. یعنی تعیین نمره عینک برای کودک با یک فرد مسن فرق می‌کند . برای همین بسیاری از چشم‌پزشکان ترجیح می‌دهند که در این زمینه فعالیت نکنند.

وضعیت ادامه تحصیل در داخل و خارج از کشور رشته بینایی سنجی:

ادامه امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری در دانشگاه علوم پزشکی مشهد وجود دارد.

در حال حاضر دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی بینایی‌سنجی در کشورهایی همچون انگلستان ، آمریکا ، کانادا و استرالیا ارائه می‌شود. فارغ‌التحصیلان بیشتر به جنبه‌های نظری و تحقیقاتی در زمینه‌های مختلف علوم بینایی می‌پردازند.

مردم اگر قابلیت‌های یک بینایی‌سنج را بدانند، متوجه می‌شوند که در بسیاری از مواقع به جای مراجعه به چشم‌پزشک باید به بینایی‌سنج مراجعه کنند. چون بیشتر مردم برای عیوب انکساری، تنبلی یا انحرافات چشم به چشم‌پزشک مراجعه می‌کنند. تمامی این موارد در حیطه کار یک بینایی‌سنج است .

بازار کار رشته بینایی سنجی

در حال حاضر یک بینایی‌سنج موقعیت کاری خوبی دارد. حدود 80% فارغ‌التحصیلان جذب بازار کار می‌شوند، چون علاوه بر این که می‌توانند به طور مستقل مطب باز کنند و در زمینه ارائه عینک‌های مربوط به عیوب انکساری به طور علمی و دانشگاهی تخصص دیده‌اند. در ضمن یک بینایی‌سنج می‌تواند به عنوان مشاور در مورد بهداشت چشم و مشکلات بینایی در محیط‌های آموزشی، خدماتی و صنایع با سازمان های دولتی و صنایع همکاری کند یا مسؤول سنجش بینایی جهت امور استخدامی و نظامی و اخذ گواهی‌نامه رانندگی و خلبانی باشد یا در اورژانس برای انجام کمک‌های اولیه چشمی تا رسیدن بیمار به مراکز ذی‌ربط فعالیت کند.

از سوی دیگر یک بینایی‌سنج علاوه بر درمان می‌تواند در زمینه پیشگیری نیز فعالیت نماید. مثل طراحی طرح پیشگیری از تنبلی چشم که هر ساله با همکاری سازمان آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی برگزار می‌شود. در این طرح فارغ‌التحصیلان این رشته حضوری فعال دارند. با شناسایی سریع و به موقع بیماران و انجام توانبخشی مورد نیاز و با استفاده از تکنیک‌های مناسب از این نابه‌هنجاری جلوگیری می‌کنند.

نوشته استاد محمودی