معرفی رشته صنایع دستی

هر کدام از مناطق مختلف ایران صنایع دستی‌ای دارند که بسیاری از مردمانشان از دیرباز آنها را آموخته‌اند و بعضاً از این راه امرار معاش می‌کنند. صنایع دستی را از یک سو می‌توان صنعت دانست و از سویی هنر و حتی در این زمینه اختلاف نظرهایی وجود دارد. شاید به سبب کاربردی بودن این رشته است که رشته صنایع دستی به نسبت بسیاری از رشته‌های هنری، وضعیت شناخته‌شده‌تری برای داوطلبان کنکور هنر دارد و مشخصاً به تولید محصولی می‌انجامد که درآمد فارغ‌التحصیل رشته صنایع دستی از محل فروش آن به دست می‌آید.

ویژگی‌های افراد موفق در حوزۀ صنایع دستی

عشق و علاقه اولین ویژگی افراد موفق در رشته صنایع دستی است. فردی که بخواهد در حوزۀ صنایع دستی فعالیت کند، باید حوصلۀ انجام کارهای ظریف و وقت‌گیر را داشته باشد و از انجام کار لذت ببرد، او باید ذوق هنری داشته باشد و طرح‌ها و نقوش سنتی را بشناسد. همچنین بهتر است داوطلبان کنکوری که می‌خواهند وارد رشته صنایع دستی شوند، پیش از ورود به دانشگاه، دستی در صنایع دستی داشته باشند و دست کم در یک رشته مهارتی ابتدایی به دست آورده باشند و از علاقۀ خود به این حوزه مطمئن باشند.

شاید این سوال پیش بیاید که وقتی کسی مهارت کافی در یکی از صنایع دستی را دارد، اصلاً  چه ضرورتی دارد که در دانشگاه به تحصیل در رشته صنایع دستی بپردازد. حقیقت آن است که این سوال به‌جاست و پیش‌فرض آن صحیح است که اصل تسلط بر تولید صنایع دستی است اما پرداختن به صنایع دستی در قالب آکادمیک به افراد کمک می‌کند هم تاریخچۀ هنر خود و ارتباط آن با فرهنگ و زبان و دیگر هنرهای بومی را دریابد و هم بداند چگونه می‌تواند در عین حفظ اصول کار خود، تولیدات خود را تنوع بخشد و باب میل مخاطب امروز درآورد. تفاوت میان فردی که به صورت سنتی به صنایع دستی می‌پردازد و فردی که در مقام دانشگاهی آن را ارزیابی می‌کند، شناخت همین حد و مرزهاست.

بازار کار رشته صنایع دستی

بازار کار رشته صنایع دستی مانند بسیاری از دیگر رشته‌های هنری می‌تواند خیلی خوب یا خیلی بد باشد. به این معنا که موفقیت در بازار کار رشته صنایع دستی تا حد زیادی بستگی به مهارت و پشتکار فرد دارد. برخی فارغ‌التحصیلان رشته صنایع دستی می‌توانند در سازمان میراث فرهنگی، اداره کل صنایع دستی، سازمان ایرانگردی و جهانگردی و مانند آن مشغول به کار شوند، اما نسبت افراد مشغول به کار در این سازمان‌ها و سایر ادارات دولتی در مقایسه با کل فارغ‌التحصیلان این رشته محدود است.

اکثر فارغ‌التحصیلان رشته صنایع دستی خود در قالب کسب و کارهای خانگی یا کارگاه‌های تولیدی کوچک مشغول به کار می‌شوند و محصولات خود را یا شخصاً به فروش می‌رسانند یا برای فروش به فروشگاه‌ها می‌سپارند. در این میان برخی فارغ‌التحصیلان رشته صنایع دستی در سال‌های اخیر توانسته‌اند با راه انداختن کسب و کارهای خوش‌فکرانه و شیوه‌های نوین فروش و عرضۀ شکیل محصول به سود خوبی در این حوزه برسند و به ویژه افرادی که موفق به صادرات محصول خود شده باشند، به درآمد بالایی دست یافته‌اند.

در کل پیشنهاد می‌شود دانشجویان رشته صنایع دستی، علاوه بر تلاش برای به کمال رساندن مهارت خود در تولید صنایع دستی، مهارت درآمدزایی، مدیریت مالی، فروش، تبلیغات و مانند آن را نیز فرابگیرند تا بتوانند حداکثر استفاده را از هنر خود ببرند.

رشته صنایع دستی در دانشگاه

دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه تهران از بهترین دانشگاه‌هایی هستند که رشته صنایع دستی را ارائه می‌دهند و این رشته تا مقطع کارشناسی ارشد هم ارائه می‌شود اما گرایش خاصی ندارد. برای آشنایی بیشتر شما با حال و هوای رشته صنایع دستی، دروس دوره کارشناسی این رشته در ادامه معرفی می‌شوند:

دروس پایه:

• کارگاه حجم سازی
• انسان، طراحی، طبیعت 1
• مبانی هنرهای تجسمی 1 و 2
• کارگا ه طراحی پایه 1 و 2
• کارگاه عکاسی پایه 1 و 2
• هنر و تمدن اسلامی 1 و 2
• آشنایی با هنر در تاریخ 1 و 2
• آشنایی با هنرهای سنتی ایران

دروس اصلی:

• هندسه نقوش در صنایع دستی ایران 1 و 2
• مرمت نگهداری آثار هنری 1 و 2
• تحقیق در صنایع دستی ایران 1 و 2
• انسان، طراحی، طبیعت 2
• خوشنویسی و طراحی حروف 1
• تحول صنایع دستی
• طرح اشیا در تمدن اسلامی

دروس تخصصی:

• کارگاه صنایع دستی 1 تا 9
• کارگاه تخصصی صنایع دستی 1 و 2
• طرح و رساله نهایی

دروس اختیاری:

• آشنایی با رشته های هنری معاصر
• خوشنویسی و طراحی حروف 2
• کارگاه مواد و روشهای ساخت 1 و 2 و 3
• حکمت هنر اسلامی
• مدیریت تولید صنعتی
• هندسه مناظر و مرایا
• کارگاه چاپ باتیک ( کلاغه ای)
• تاریخ طراحی صنعتی و اختراعات
• کارگاه چاپ
• تاریخچه کتابت

پذیرش رشته صنایع دستی

رشته صنایع دستی آزمون عملی ندارد و داوطلبان (از تمامی رشته‌های هنرستان، دبیرستان و فنی حرفه‌ای) می‌توانند با شرکت در کنکور هنر در رشته صنایع دستی پذیرش شوند. از آنجا که طبق اطلاعیه سازمان سنجش در کنکور 1402 زیرگروه‌ها حذف می‌شوند، ضریب دروس مختلف برای پذیرش در رشته صنایع دستی با دیگر رشته‌ها تفاوتی ندارد. به علاوه طبق اعلام این سازمان، دروس عمومی نیز از کنکور 1402 حذف شده‌اند و در نتیجه داوطلبان کنکور هنر تنها باید روی سه درس تخصصی این رشته تمرکز کنند. برای اطلاع از منابع کنکور، دو مطلب منابع کنکور هنر و لیست رشته‌های هنر را مطالعه بفرمایید. به علاوه برخی دانشگاه‌ها در رشته صنایع دستی پذیرش بدون کنکور دارند.

امیدوارم داوطلبان کنکور هنر با مطالعۀ این مطلب به شناخت بهتری دربارۀ رشته صنایع دستی دست یافته باشند.