گالیله، نخستین فردی که ماه را مشاهده کرد
گالیلئو دی وینچنزیو بنایتی دو گالیله که عموم مردم او را با نام گالیله میشناسند یک دانشمند و همه چیزدان ایتالیایی بود که در بسیاری از زمینهها مانند اخترشناسی، فیزیک و … صاحب نظر بود. به طریقی گالیله به نامهای پدر اختر شناسی رصدی، پدر علم مدرن، پدر روش علمی نیز شناخته میشود. او نیز مانند بسیاری از دانشمندان دیگر، فردی بسیار تلاشگر بود و برای اثبات دانستههای خود زمان بسیار زیادی میگذاشت و مطالعات فراوانی داشت.
بیشتر شهرت گالیله در مورد دفاع او از نظریه کوپرنیک بود. کوپرنیک قبل از گالیله به این نتیجه رسیده بود که خورشید به دور زمین نمیچرخد و این موضوع در آن زمان یعنی رد عقایدی که مردم به آن پایندی مذهبی داشتند. همین مساله باعث شد تا گالیله محکوم شود و در دادگاه توبه کند زیرا اگر این کار را انجام نمیداد قطعا کشته میشد. گالیله تلاش بسیار زیادی برای کسب اطلاعات انجام میداد و یکی از کارهای او ساخت تلسکوپی بود که با آن بتواند سطح ماه را مشاهده کند.
زندگینامه گالیله
گالیله متولد 15 فوریه 1564 در ایتالیا بوده است. در ابتدا قرار بر این بود که او در کلیسا یک کشیش شود اما پدرش مخالفت کرد و او را به تحصیل در رشته پزشکی تشویق نمود. پدر گالیله یک موسیقی دان به نام بود به جز گالیله 5 فرزند دیگر نیز داشت. گالیله به پزشکی علاقه ای نشان نداد و ترجیح او تحصیل و یادگیری رشتههای دیگری بود بنابراین مشغول به مطالعه ریاضیات شد و با علاقه ای که به آن رشته داشت در یادگیری آن نیز سرعت عمل بالایی از خود نشان داد تا این که در 24 سالگی در دانشگاه پیزای ایتالیا به تدریس این درس پرداخت و پس از آن مدرس درس هندسه و مکانیک و نجوم در دانشگاه پادوا شد.
گالیله مسیحی بود و با دختری به نام مارینا گامبا رابطه ای عاشقانه داشت و حاصل ارتباط آنها دو دختر و یک پسر بود. بین این دو هیچگاه ازدواجی رخ نداد اما تعهد گالیله به او و فرزندانش همیشه پابرجا بود.
یکی از مسائل بسیار مهم زندگی گالیله زمانی است که او در دادگاه تفتیش عقاید محاکمه شد:
دلیل این محاکمه آن بود که در سال 1610 گالیله به این نتیجه رسیده بود که نظریه کوپرنیک کاملا درست بوده و این زمین است که به دور خورشید میچرخد. در آن زمان عقاید و گفتههای ارسطو برای کلیسا بسیار محترم بود این اثبات گالیله رد عقاید ارسطو و در نتیجه محاکمه او را در پی داشت. در کلیسا قرار بر این بود که گالیله به صورت زنده سوزانده شود و در غیر این صورت باید توبه نامه ای را امضا کند تا زنده بماند، متن توبه نامه در آن زمان این چنین بود :
در هفتادمین سال زندگیام در مقابل شما اربابان دین و دنیا به زانو درآمدهام و در حالی که کتاب مقدس را در آغوش میفشارم اعلام میکنم که ادعایم مبنی بر چرخش زمین به گرد خورشید ناشی از مستی بوده و سراسر اشتباه و دروغ است.
این مساله به همین جا ختم نشد و او تا سالها بعد باید برای اثبات عقاید خود به نظریه مرکزیت زمین وفادار میماند.
گالیله برای اثبات یافتههای خود در آن زمان فراز نشیبهای بسیاری را تحمل کرد زیرا جامعه و قوانین و قواعد آن دوره به او اجازه نمیداد تا پای خود را فرای عقاید و باورهای افراد بگذارد. در هر صورت او تلاش خود را برای اثبات حقایقی که به آنها دست یافته بود انجام داد و در نهایت یافتههای آن روز گالیله به علم اندوزی امروز کمک بسیار شایانی کرده است.
دستاوردهای علمی گالیله
بسیاری از افراد گالیله را مخترع تلسکوپ میدانند. البته که این موضوع تا حد زیادی درست است، اما شروع فکر گالیله از سفر او به ونیز آغاز شد. در آنجا دانشمندی بهنام هانس لیپرشی زندگی میکرد که به این موضوع پی برده بود که اگر دو عدسی همگرا را روی هم قرار دهیم، اجسام بزرگتر دیده میشوند. در آن زمان جرقه ساخت یک ابزار برای دیدن اجرام آسمانی در ذهن گالیله زده شد و باعث شد که او بتواند تلسکوپ را اختراع نماید. او از دو عدسی محدب و مقعر استفاده کرد و آن دو را به دو سر یک لوله فلزی وصل کرد. زمانی که از سمت عدسی مقعر به انتهای لوله نگاه میکرد، تمام اجسام چندین برابر بزرگتر نشان داده میشدند. همین راه او را به ساخت تلسکوپ نزدیک کرد و حال او را مخترع تلسکوپ مینامند.
یکی دیگر از مسائل علمی که گالیله در آن نقش بسیار پررنگی داشت، علم سنجش و بررسی بود. در واقع او معتقد بود که قانون طبیعت بر اساس علم ریاضیات میچرخد و ما برای سنجش هر چیزی نباید به حدس و گمان بپردازیم، بلکه باید به شکل دقیقی آن را اندازهگیری کنیم.
گالیله اولین فردی در جهان بود که توانست به کمک تلسکوپی که اختراع کرده بود، سطح ماه را مشاهده کند. او دریافت که سطح ماه صاف نیست و دارای گودالهایی میباشد (این در حالی بود که ارسطو معتقد بود سطح ماه کاملاً صاف است). همچنین او دریافت که ماه نور خود را از انعکاس نور خورشید میگیرد و خود بهتنهایی نوری ندارد. گالیله با تحقیقات فراوانی که انجام میداد دریافت که در کهکشان راه شیری، تعداد ستارگان به قدری بالاست که نمیتوان آنها را شمرد.
دستاوردهای علمی گالیله نهتنها در تاریخ علم بلکه در منابع آموزشی مدارس خاص و تیزهوشان نیز مورد بررسی قرار میگیرند و الهامبخش پژوهشگران جوان هستند.
مرگ گالیله چگونه بود ؟
مرگ گالیله در راه عقایدی بود که سالها بعد تمام دانشمندان همراه با او به رد آن پرداختند. با این که او توبه نامه امضا کرده بود باز هم کشیش کلیسا و همراهانش از او دست نکشیدند و همواره بر این اعتقاد بودند که او باید در زندان باشد. او را شکنجه کردند اما به دلیل این که او 70 سال داشت به زندان راهی نکردند و به حبس خانگی محکوم شد. او بیمار شده بود و به دلیل زندانی بودنش اجازه این که پزشک بر بالین او حاضر شوند را نمیدادند و حتی به او دارویی برای بهبودی نسبی داده نمیشد. این شرایط تا جایی ادامه پیدا کرد که گالیله در 8 ژانویه 1642 در حالیکه 77 سال داشت درگذشت.
سالها بعد کلیسای کاتولیک بخشش گالیله را اعلام کرد اما حتی بابت نظریه غلطی که سالهای سال انسانهای زیادی را با آن گمراه کرده بود و حتی باعث مرگ گالیله شده بود عذرخواهی نکرد.