وقتی کلمه وسواس را می‌شنوید اولین تصویری که به ذهنتان خطور می‌کند چیست؟ احتمالا تصویر شخصی است که دائما در حال شستشو و تمیز کردن خانه است. یا شاید فردی که هر دقیقه دست‌هایش را می‌شوید تا ذره‌ای آلودگی در آن باقی نماند. اما این چیزی که شما می‌بینید تنها یک نمونه از وسواس است. آیا تا به حال درمورد وسواس فکری چیزی شنیده‌اید؟ وسواس فکری از تفکراتی سرچشمه می‌گیرد که دائما در ذهن شخص تکرار شده و از او می‌خواهد تا بارها و بارها یک کار ثابت را انجام دهد؛ تا خیالش از بابت آن راحت شود. اما این تکرار مداوم نه تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه کار را از آن چیزی که بود سخت‌تر می‌کند.
حالا چرا ما درمورد وسواس صحبت می‌کنیم؟ همانطور که می‌دانید در برنامه کنکور، دانش آموزان تمام تلاش خود را انجام می‌دهند تا دروس را با موفقیت خوانده و به خوبی تست بزنند. تا آزمون کنکور را با موفقیت پشت سر بگذارند. حالا در این میان، متاسفانه برخی از دانش آموزان دچار نوعی وسواس با عنوان “وسواس مطالعاتی” می‌شوند. در ابتدا می‌خواهیم به نشانه‌های این وسواس اشاره کنیم. در ادامه راهکارهایی برای کاهش یا از بین بردن این مدل وسواس ارائه می‌دهیم.
وسواس مطالعاتی پیش از شروع مطالعه
هر روز صبح چقدر زمان برای آماده کردن وسایل مطالعه‌تان صرف می‌کنید؟ احتمالا کمی میز تحریرتان را مرتب می‌کنید. بعد از آن هم به سراغ درس خواندن می‌روید. اما اگر احساس می‌کنید زمان زیادی صرف این کار می‌شود، احتمالا ساعت‌ها می‌گذرد و شما همچنان در حال مرتب کردن خودکارها، گذاشتن و برداشتن دفتر یادداشت‌های مختلف و جابجایی و جایگزینی وسایل روی میز مطالعه هستید. در این صورت متاسفانه نشانه‌های وسواس فکری در شما دیده می‌شود.
این وسواس شاید در ابتدا به شکل بسیار خفیف در شما بروز پیدا کند؛ طوری که توجه خاصی به آن نشان ندهید. اما به مرور آنقدر قوی می‌شوید که احساس می‌کنید اگر میزتان آن‌طور که باید مرتب نباشد، دیگر نمی‌توانید درس بخوانید. در نتیجه از برنامه کنکور عقب می‌افتید.
نحوه مقابله با مشکل وسواس مطالعاتی
برای اینکه با این وسواس مقابله کنید، باید از قبل آن را پیش‌بینی کرده و برایش آمادگی داشته باشید. از شب قبل وسایل مورد نیازتان را با دقت روی میز قرار بدهید. خوب به برنامه فردایتان فکر کنید. شما باید ببینید به چه وسایلی احتیاج دارید. همه این وسایل را دم دست بگذارید تا دیگر بعد از شروع کردن درس‌هایتان، لازم نباشد مجددا برای گرفتن وسایل مختلف تصمیم گیری کنید. همینطور ساعت مشخصی را برای شروع درس خواندن در نظر بگیرید. اگر با خودتان قرار گذاشته‌اید که ساعت ۹ صبح شروع به درس خواندن کنید، به هیچ وجه از آن تخطی نکرده و دقیقا طبق برنامه پیش بروید.
هر کسی برای درس خواندن راه و روش خاص خودش را دارد. شاید شما از آن دسته دانش آموزانی باشید که ابتدا هر مطلب را روخوانی کرده و بعد با جزییات آن را مطالعه می‌کنید. شاید هم جزو دانش‌آموزانی هستید که از همان اول هر مطلب را چند بار می‌خوانید تا کاملا ملکه ذهنتان شود. روش درس خواندنتان کاملا به خودتان بستگی دارد. شما می‌توانید با کمک مشاور تحصیلی یا مشاور کنکور روش منحصر به خودتان را داشته باشید.
کند شدن سرعت مطالعه با وجود وسواس فکری
گاهی مرور مطالب از حد خود خارج شده و ناگهان به خودتان می‌آیید و می‌بینید ساعت‌ها گذشته‌است؛ ولی شما چند صفحه بیشتر درس نخوانده‌اید. این هم یکی دیگر از نشانه‌های وسواس مطالعه است. کسی که دچار این نوع وسواس باشد، هر خط از کتاب را بارها و بارها خوانده و راه حل هر تست کنکور را چندین بار نگاه می‌کند. باز هم به نظرش آن طور که باید مطلب را یاد نگرفته است. در این حالت او احساس می‌کند اگر چندین و چند بار هر پاراگراف و هر خط را نخواند، مطلب به طور کامل از ذهنش پاک می‌شود. پس در جلسه کنکور نمی‌تواند به سوالات مرتبط با این مبحث جواب بدهد.
به این مساله دقت کنید که روش مطالعه غلط نه تنها برای حفظ و یادگیری مطالب به شما کمک نمی‌کند، بلکه ذهن شما را مشوش کرده و مطالب بیشتری را فراموش می‌کنید. برای مقابله با این مشکل بهتر است از روش مطالعه مکمل استفاده کنید. شما قرار نیست با یک بار خواندن صد در صد مطالب را یاد بگیرید. پس یک بار مطالب را روخوانی کرده و بار دوم با تمرکز بیشتری به جزییات بپردازید. در مرحله بعدی با جواب دادن به سوالات و تست زدن، به خوبی خواهید دید که در کدام قسمت‌ها ضعف بیشتری دارید. شما دوباره می‌توانید با دقت بیشتری، تنها همین مباحث را بخوانید.
تحقیق و مطالعه دقیق برای برنامه یادگیری
حتما شما در شروع سال کنکور، با پرس و جو از اطرافیان، معلم‌ها و مشاور کنکور، منابع درسی مختلفی را تهیه کرده‌اید. این منابع هم برای دروس تخصصی کنکور و هم برای دروس عمومی کنکور ارائه می‌شوند؛ تا شما به طور بهتر و کامل‌تر همه نکات درسی و کنکوری را فرا بگیرید. اما گاهی اشتیاق شما برای خرید کتاب‌های کمکی از حالت طبیعی خود خارج می‌شود.
در این حالت این ذهنیت در شما به وجود می‌آید که اگر چندین و چند منبع مختلف را برای هر یک از درس‌ها مطالعه نکنید، ممکن است مطلبی را از دست داده و نتوانید آن طور که باید به تست کنکور پاسخ بدهید. اما به مرور آنقدر تعداد این کتاب‌ها زیاد می‌شود که شما عملا نمی‌توانید حتی نیمی از مباحثی که در کنکور مطرح می‌شود را بخوانید.
برای خودتان یک زمان مشخص تعیین کنید. تا آن زمان، تحقیقات کاملی درمورد کتاب‌های آموزشی کنکور انجام بدهید. با معلم‌ها و همکلاسی‌هایتان مشورت کنید. در نهایت برای هر درس، دو کتاب کمکی در نظر بگیرید. بعد از زمان مشخص شده بلافاصله اقدام به خرید کتاب کنید. بعد از آن به هیچ وجه پس از آن به خودتان اجازه خرید کتاب دیگری ندهید. اگر همچنان تحمل این موضوع برایتان سخت است، تمام توصیه‌هایی که درمورد کتاب‌های خریداری شده‌تان شنیده بودید و همینطور مزایای آن‌ها را در یک برگه بنویسید. هربار وسوسه می‌شوید تا کتاب دیگری بخرید، نوشته‌هایتان روی این برگه را مرور کنید!
اگر دچار وسواس مطالعاتی هستید، به جای اینکه استرس زیادی به خودتان وارد کنید، این راهکارها را اعمال کنید. مطمئن باشید در مدت زمان کوتاهی می‌توانید دوباره به روند قبلی خود برگردید!
