مرور مطالب درسی از مراحل مهم فرآیند یادگیری دانش‌آموزان در سال کنکور است. یکی از مهم‌ترین فرآیندهای یادگیری، مرور مطالب درسی می‌باشد. بدون مرور کردن، عملیات تثبیت مطالب در ذهن انجام نخواهد شد. درنتیجه پس از مدتی کوتاهی بسیاری از موارد را فراموش خواهید کرد. لازم به ذکر است که میزان انجام این عمل به توانایی بخشی به نام حافظه و میزان تمرکز شما بر روی درس مربوط می‌شود. در مقالات پیشین درباره بحث تمرکز صحبت شده است. پس در ابتدا سعی می‌کنیم که به شرح حافظه و سپس نحوه مرور مطالب درسی بپردازیم.
با ما همراه باشید.
حافظه چیست؟
در واقع حافظه نوعی ارتباط بین حال و گذشته است. فعالیتی ذهنی که به ما اجازه ذخیره انواعی از اطلاعات، دردها، خوشی‌ها و… را می‌دهد که می‌توانیم با اندکی تفکر، آن‌ها را بازگردانی کرده و به یاد بیاوریم. حافظه انواع مختلفی دارد. حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت. جالب است بدانید که هنگامی که خاطره‌ای وارد حافظه بلند مدت می‌شود، هیچ‌گاه از آن خارج نمی‌شود. البته گاهی در به یادآوری خاطرات دچار مشکل می‌شویم که عوامل مختلفی را در آن دخیل هستند.
چرا فراموش می‌کنیم؟
فراموش کردن مطالبی که در حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت ما ذخیره شده‌اند، دلایل مختلفی دارد. برخی از آن‌ها عبارتند از:
- ظرفیت حافظه کوتاه مدت: ظرفیت این نوع از حافظه محدود است و برای به خاطر سپردن مطالب جدید مجبور هستیم تا آن‌ها را با مطالب پیشین جایگزین کنیم.
- عدم تکرار مطالب: هنگامی که تنها مطلبی را یک الی دوبار تکرار می‌کنید، به مرور زمان آن مطلب از ذهن شما محو خواهد شد.
- عدم تطابق اطلاعات: گاهی اوقات ممکن است اطلاعاتی که به تازگی وارد حافظه شده با اطلاعات پیشین تداخل داشته باشد که در این صورت در یادآوری آن‌ها دچار مشکل خواهید شد.
- ظرفیت حافظه بلند مدت: ظرفیت این نوع از حافظه نامحدود می‌باشد. ولی به یاد داشته باشید در صورتی که تکرار و تمرین انجام نپذیرد، بازهم در بازیابی مطالب دچار مشکل می‌شوید.
راهکارهای تقویت حافظه و مرور مطالب درسی
- افزایش تمرکز هنگام مطالعه
- مطالعه فعال و پویا و اهمیت قائل شدن برای تمام مطالب درسی
- تکرار و تمرین
- درگیری مداوم ذهن با انواعی از مسائل مانند سودوکو و مکعب روبیک
نحوه مرور مطالب درسی
پس از آشنایی با موضوع حافظه، وارد مبحث مرور می‌شویم. همان‌طور که بیان شده بود، یکی از مهم‌ترین فرآیندهای یادگیری، مرور کردن است؛ در واقع بدون مرور کردن به سرعت مطالب از ذهن شما پاک خواهد شد و تمام زحمات و زمان شما از بین خواهد رفت. دلیل عدم موفقیت بسیاری از دانش‌آموزان در آزمون‌های آزمایشی این است که تصور می‌کنند پس از یک الی دوبار مطالعه می‌توانند به راحتی به مطلب مورد نظر مسلط شوند؛ ولی در واقع این امر تنها با تکرار و تمرین میسر خواهد شد. به همین دلیل است که سر جلسه آزمون با مطلب آشنایی کلی دارند ولی نمی‌توانند آن را بازیابی کنند. حال سوال این است که چگونه مطالب درسی را مرور کنیم. راهکارهای مختلفی وجود دارد که عبارتند از:
خلاصه نویسی برای مرور مطالب درسی
یکی از مهم‌ترین مهارت‌های لازم در مرور مطالب درسی، خلاصه نویسی می‌باشد. به طوری که ممکن است شما یک درس ۳۰ صفحه‌ای زیست‌شناسی را به دو صفحه خلاصه‌نویسی تبدیل کنید. این کار باعث ذخیره زمان شما خواهد شد. البته خلاصه‌نویسی تکنیک‌های خاص خود را دارد که در مقالات بعدی به آن ها می‌پردازیم. در دروس زیست‌شناسی و شیمی(بخش تئوری)، مفهوم و نکات مهم حاصل از هر درس را یادداشت کنید. در فیزیک و ریاضی و شیمی (بخش مسئله)فرمول‌ها را یادداشت کنید. سعی کنید که یک دفتر مخصوص خلاصه‌نویسی داشته باشید و مطالب پراکنده و دور از هم نباشند.
مرور روزانه
برای همه ما پیش آمده که علی‌رغم تلاش فراوان در یادگیری یک مسئله و نکته، بازهم پس از مدت زمان کوتاهی دچار فراموشی می‌شویم. یکی از راهکارها برای حل این موضوع این است که مطلب یا نکته مورد نظر را یادداشت کرده و در مقابل چشم خود قرار دهید. مثلا به بورد بچسبانید که این‌کار باعث می‌شود موضوع مورد نظر دائما پیش روی شما باشد. علاوه‌بر آن می‌توانید یک عکس که مرتبط با آن است را در نظر بگیرید و کنار نکته بچسبانید. به یادآوری عکس تاثیر فراوانی دارد از آن جهت که مغز به عکس ارتباط بیشتری برقرار می‌کند.
آزمون‌های آزمایشی برای مرور مطالب درسی
مهم‌ترین عرصه محک زدن برای شما، آزمون‌های آزمایشی می‌باشد. در واقع سر جلسه آزمون متوجه می‌شوید که برنامه‌ریزی و راه مطالعه درستی داشته‌اید یا خیر! علاوه‌بر آن به طور مثال مرور ۶ فصل زیست‌شناسی در یک روز ممکن است کار سختی باشد. با آزمون‌های آزمایشی می‌توانید به راحتی مطالب را مرور کنید و نکات جدید را نیز یاد بگیرید. مهم‌ترین بخش آزمون‌ها مرحله تحلیل آزمون می‌باشد. در واقع بیشترین یادگیری در این گام اتفاق می‌افتد. تحلیل آزمون را به هیچ عنوان پشت گوش نیندازید.
تاثیر حل تست در مرور مطالب درسی
پس از پایان هر فصل می‌توانید برای مرور و جمع‌بندی به طور مثال ۲۰ تست حل کنید. سپس نکات آن را یادداشت کنید. این کار باعث سرعت بخشیدن به عمل دوره شما خواهد شد و این چنین با تست‌های بیشتری نیز آشنا خواهید شد.
به یاد داشته باشید که برای موفقیت در هرکاری نیاز به تکرار و تمرین می‌باشد. درس خواندن نیز از این قاعده مستثنا نیست. علت تاکید هر مشاور بر روی خلاصه نویسی و تحلیل آزمون این است که نزدیک به روز برگزاری کنکور، زمان جمع بندی می‌باشد. مسلما مطالعه همه کتاب‌ها در این زمان کوتاه ممکن نیست. در این هنگام خلاصه نویسی و نکات حاصل از تحلیل آزمون و حل تست به کمک شما خواهند آمد. بسیاری از رتبه‌های برتر کنکور سراسری یکی از دلایل موفقیت خود را استفاده از خلاصه نویسی و تحلیل آزمون بیان کرده‌اند. در واقع آزمون آزمایشی اشتباهاتی که ممکن است سر جلسه کنکور تکرار شود به شما نشان داده و تحلیل آن باعث جلوگیری از بروز این اشتباهات خواهد شد.
