جامعهشناسی یکی از رشتههای دانشگاهی علوم انسانی میباشد. این علم درواقع بخشی از علوم اجتماعی و دانش بررسی جامعه است. این رشتهی علمی به بررسی جوامع بشری، برهمکنشهای آنها و فرآیندهایی که جوامع را در وضعیت جاریشان نگاه داشته یا تغییر میدهد، میپردازد.
هدف این حوزهی علمی، پرداختن به تجزیه جامعه به بخشهای تشکیل دهندهاش مانند انجمنها، نهادها، گروههای همجنس، همنژاد، یا همسن، و بررسی نحوهٔ برهمکنش فعال این اجزا با همدیگر است. علاوهبر اینها، این علم موضوعاتی مانند طبقه اجتماعی، قشربندی، جنبش اجتماعی، تغییرات اجتماعی و بینظمیهایی مانند جرم، انحراف و انقلاب را مورد تحقیق قرار میدهد.
فهرست مطالب
تاریخچه جامعهشناسی
حدود ۴۰۰ سال پیش ابن خلدون که فردی تاریخشناس، جامعهشناس، مردمشناس و سیاستمداری مسلمان بود. او علمی را در حوزه جامعهشناسی معرفی کرد و نام آن را عمران گذاشت. او را یکی از پیشگامان علم جامعهشناسی میدانند.
دانش جامعهشناسی نیز در قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی به وجود آمد اگر چه از سنت عقلگرایی موجود که در آغاز توسط فلاسفه یونان باستان بنا شده بود بهره جستهاست. واژه فرانسوی Sociologie نخستین بار در ۱۸۳۷ توسط اگوست کنت فیلسوف فرانسوی ابداع شد، هر چند او را مؤسس رشتهٔ علمی جامعهشناسی بهحساب نمیآورند.
افراد دیگری نیز در این حوزه فعال بودند که میتوان به کارل مارکس اشاره کرد.
این رشته در سال ۱۸۸۰ و ۱۸۹۰ رشتهای دانشگاهی شناخته شد و در برخی دانشگاهها تدریس شد. اولین مکتب در این حوزه، مکتب دورکیم بود. این مکتب توسط امیل دورکیم فرانسوی تاسیس شد. امیل دورکیم تاکید بسیاری بر وجود واقعیتهای در سطح اجتماع داشت. که همه مستقل از ویژگی روحی و روانی تک تک افراد است.
در آلمان نیز فردیناند تونیس نخستین کسی بود که مفهوم جامعه را از مفهوم باهمستان جدا کرد و هر یک از این دو را جداگانه برسید.
در ایران نیز جامعهشناسی توسط غلامحسین صدیقی در سال ۱۳۱۷ هجری شمسی بنیانگذاری شد. صدیقی که مدرک دکتری خود را در فلسفه و علوم اجتماعی از دانشگاه پاریس دریافت کرده بود، او پس از بازگشت به ایران در دانشسرای عالی دانشگاه تهران به تدریس جامعهشناسی و تاریخ فلسفه پرداخت. تلاشهای اصلی صدیقی «اشاعه و کاربردی نمودن شناخت علمی پدیدههای اجتماعی و بستر سازی و برپایی ساختارهای سازمانی مناسب برای توسعه علوم اجتماعی» بود.
این رشته مناسب چه افرادی است؟
این رشته مناسب افرادی است که به دنبال فهم و درک جامعهشناسانه از پدیدههای اجتماعی پیرامون خودشان هستند. خبرنگاران، نویسندگان و گزارشگران که موضوع موردمطالعه آنها دارای ابعاد اجتماعی و فرهنگی است. پژوهشگران و کسانی که قصد انجام فعالیت پژوهشی حرفهای در حوزه مسائل اجتماعی دارند و همچنین کسانی که قصد آموزش محتواهای آموزشی در حوزه اجتماعی را دارند.
برای تصریح بیشتر خوب است به این سوال نیز پاسخ داد که این رشته متناسب با چه کسانی نیست؟
این رشته مناسب افرادی که قصد کسب درآمدهای بالا را دارند نیست چون کسب درآمدهای بالا در حوزه علوم اجتماعی نه از طریق انجام کارهای کارمندی متناسب با رشته جامعهشناسی و پژوهشگری علوم اجتماعی قابل کسب است و نه در بخش پژوهش میتوان پژوهشهایی با ظرفیتهای با درآمدزایی بالا را پدید آورد. بنابراین برخلاف برخی رشتههای علوم انسانی همچون حقوق، حسابداری، مدیریت مالی و روانشناسی بالینی که ظرفیتهای کسب درآمدی نسبتا بالایی دارند؛ این رشته چون ماهیت آن وابسته به انجام کارهای دولتی و کارمندی و یا انجام کارهای پژوهشی است و در هر دو حال عمدتا منبع مالی آن از طرف بخش دولتی تامین می شود، لذا ظرفیتهای بالایی برای درآمدزایی را نمیتواند فراهم نماید.
درواقع باید بدانید از لحاظ مالی این رشته کمکی به شما آنچنان نمیکند، اگر به دنبال درآمد از رشته تحصیلیتان هستید، به رشتههای دیگری که گفته شد، وارد شوید.
مزایا و معایب رشته جامعهشناسی چیست؟
رشته جامعهشناسی اگر فرد را در مسیر درست قرار دهد، میتواند زمینه ساز خدمت به جامعه شود؛ چراکه جامعه امروز از بیماریهای اجتماعی رنج میبرد و جامعهشناس وظیفه دارد جراح دردها و مسائل اجتماعی باشد. حل مسائل میتواند به فرد جامعه شناس احساس ارزشمندی و عزت نفس بدهد.
با وجود این در کشور ما با توجه به وضع فعلی اشتغال این رشته از بازار کار خوبی برخوردار نیست. رقابت در کار بین فارغالتحصیلان رشته جامعهشناسی بسیار زیاد است. همچنین این رشته با اقشار آسیب دیده اجتماع نیز سرو کار دارد و در عین حال که احساس نوع دوستی را در انسان پدیدی میآورد، فشارهای روانی را نیز برای جامعهشناس پدید میآورد.
یک جامعه شناس چه گزینههایی برای انتخاب شغل دارد؟
- فعال اجتماعی
- مشاور اعتیاد
- بایگانی
- مشاور اشتغال
- مشاور خانواده و ازدواج
- کارمند پزشکی قانونی
- تاریخشناس
- افسر حقوق بشر
- روزنامهنگار
- وکیل
- خبرنگار رسانه
- مددکار بهداشت روان
- کار درمانگر
- مشاور سیاسی
- سیاستمدار
- استاد
- مشاور توانبخشی
- محقق
- مشاور بازنشستگی
- پژوهشگر سیاست اجتماعی
درآمد شاغلین این رشته در ایران به طور میانگین در بالاترین سطح ۷ میلیون تومان میباشد. اما به طور کل حقوق از ۳ و نیم میلیون تا ۱۲ میلیون میباشد. لازم به ذکر است این تراز حقوق برای ورود افراد تازهکار نیست بلکه برای پژوهشگران خبره در این رشته است.
برای موفقیت در هر رشته و شاخهای لازم است صبور و باحوصله و علاقهمند حرکت کرد. سختیهای رسیدن به درآمد بالا در این رشته زیاد است؛ اما غیرممکن نیست و میتوان با پیگیری و خلاقیت درآمد بالایی در این رشته بهدست آورد.
درآمد این رشته در خارج کشور نیز سالانه ۴۲ هزار و ۹۲۴ دلار میباشد و این کارشناسان هر ساعت ۲۰ دلار دریافت میکنند. البته لازم به ذکر است که این درآمد افراد متوسط در این رشته است و افرادی با دانش بیشتر بیشتر از این دریافت خواهند کرد.
مطالعه این مقاله پیشنهاد میشود:
داوطلبان رشته جامعهشناسی در دانشگاه چه دروسی را مطالعه میکنند؟
مهمترین دروس دانشگاهی این رشته، جامعهشناسی در حوزههای مختلف از جمله جامعهشناسی خانواده، جامعهشناسی شهری، جامعهشناسی روستایی، جامعهشناسی صنعتی است. علاوهبر اینها نظریههای جامعهشناسی، آمار در علوم اجتماعی و روش تحقیق از مهمترین دروس این حوزه هستند. پیشرفت در این رشتهها مستلزم آن است که دانشجو در دروس نظریههای جامعهشناسی، روش تحقیق، آمار، تکنیکهای خاص تحقیق و زبان تخصصی، دانشجوی موفقی باشد.
دانشجویان جامعهشناسی امکان پذیرش در خارج کشور را دارند؟
بخش عمدهای از کار جامعه شناسان در روند ارتباط انجام میشود و مهمترین ابزار آن زبان است. برای رشته جامعهشناسی در خارج از ایران حداقل نمره ۶٫۵ آیلتس ضروری است. فارغالتحصیلان رشته جامعه شناسی در صورت مهاجرت میتوانند در حوزههای کاری شامل فعالیت در سازمانها و مراکز ارائه دهنده خدمات اجتماعی، فعالیتهای آموزشی و تدریس، تحقیقات اجتماعی و تحلیل دادهها، و … مشغول به کار شوند.